Hesperian Health Guides
Phụ lục B: Các hóa chất và nguyên vật liệu phổ biến
HealthWiki > An toàn vệ sinh lao động > PHỤ LỤC B
Rất nhiều người lao động không biết tên của tất cả các loại hóa chất họ hay tiếp xúc và sử dụng. Đôi khi các hóa chất được đặt trong các thùng nhỏ và không có nhãn mác. Thỉnh thoảng người sử dụng lao động che giấu những thông tin về các thành phần hóa học hoặc gọi các hóa chất đó với một tên gọi khác và tên do họ đặt thường không đúng với tên hóa chất của sản phẩm. Bên cạnh đó, đa phần các nhà máy không theo dõi quá trình hóa chất làm ảnh hưởng đến người lao động ngay từ đầu và mức độ ảnh hưởng cũng như tác dụng phụ có thể phát sinh của một số hóa chất. Nhưng trên hết, tất cả các loại hóa chất đó có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người lao động và họ phải có quyền biết về các hóa chất đó.
Các biểu đồ trong phần này sẽ giúp người lao động sử dụng thông tin họ biết để nhận dạng 1 loại hóa chất hoặc họ sẽ biết thêm về ảnh hưởng của các hóa chất đó.
- Đó là những hóa chất nào? Câu trả lời sẽ cho bạn biết được màu sắc, mùi, vị của hóa chất đó.
- Bạn có đang tiếp xúc với những hóa chất đó không? Câu trả lời sẽ cho bạn biết trong các nhà máy may, giày dép và điện tử có sử dụng các hóa chất đó hay không và dùng như thế nào.
- Các hóa chất đó tác động đến cơ thể bạn như thế nào? Câu trả lời sẽ cho bạn biết bằng cách nào các hóa chất đó tác động đến mắt, da, mũi, phổi, miệng và bụng của bạn.
- Các hóa chất gây ảnh hưởng như thế nào khi tiếp xúc quá lâu? Giúp giải thích cho họ hiểu các hóa chất có thể làm tổn thương cơ thể bạn trong một thời gian dài, ví dụ chúng là nguyên nhân gây ra các vấn đề về sức khỏe sinh sản và tình dục hoặc ung thư.
Bảng thông tin dưới đây bao gồm các loại phương tiện bảo vệ cá nhân nên sử dụng trong trường hợp nhà máy nơi họ làm việc không có hệ thống thông gió tốt, hệ thống kiểm soát không tốt hoặc bạn cho rằng các biện pháp đó chưa đủ để bảo vệ bạn. Giải pháp duy nhất để giảm nguy cơ của các hóa chất đó là không sử dụng chúng mà thay thế bằng các hóa chất khác an toàn hơn. Cùng lúc đó, bạn phải biết cách để tự bảo vệ mình. Nếu bạn quan tâm đến vấn đề này, đọc Chương 17 về hệ thống thông gió tốt giúp loại bỏ các hóa chất trong môi trường làm việc. Nếu bạn quan tâm về việc da và mắt tiếp xúc với các hóa chất thì đọc Chương 18: Chương 18: Thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE).
Sử dụng các biểu đồ này để nói chuyện với những người lao động khác về những nguy hại về sức khỏe mà họ đang trải qua hoặc đang lo lắng về nó. Các biểu đồ sẽ giúp người lao động kiến nghị tới người sử dụng lao động có các biện pháp kiểm soát hoặc bảo vệ tốt hơn đối với các hóa chất đang sử dụng; còn nếu các hóa chất đó quá nguy hiểm hoặc độc hại thì đề nghị cấm sử dụng và loại bỏ chúng ra khỏi quy trình sản xuất của nhà máy.
Mục lục
Có quá nhiều hóa chất nhưng lại quá ít thông tin
Tiếp xúc nhiều với hóa chất sẽ đe dọa đến sức khỏe của mỗi chúng ta. Tuy nhiên, chúng ta có quá ít thông tin về việc các hóa chất đó làm tổn thương cơ thể con người như thế nào bởi vì hiện tại vẫn chưa có các nghiên cứu đầy đủ về chúng. Trong số 90.000 hóa chất được sử dụng ngày nay, chỉ có một vài nghìn hóa chất đã được nghiên cứu và cũng chỉ tìm được một số ảnh hưởng của chúng đến sức khỏe con người. Mặc dù chúng ta biết rằng các hóa chất khi kết hợp với nhau sẽ nguy hại hơn là tác động riêng rẽ của từng hóa chất, tuy nhiên vẫn chỉ có một số ít các nghiên cứu về tác động tổng hợp của các hóa chất.
Trước khi nghiên cứu sự ảnh hưởng của một hóa chất đến sức khỏe (cấp tính và mạn tính), đến môi trường và tương tác của nó với các hóa chất khác, chúng ta phải coi nó là nguy hiểm. Nhiều người tin rằng sẽ không công bằng đối với các hóa chất nếu chúng ta khẳng định chúng là nguy hiểm cho đến khi nó được chứng minh rằng đó là hóa chất an toàn. Nhưng có thể khẳng định được rằng, sẽ là không công bằng đối với con người, đặc biệt là với người lao động và gia đình của họ khi phải làm việc trong môi trường có hóa chất, mà không được chứng minh các hóa chất đó tuyệt đối an toàn. Nếu bạn không thể tìm kiếm được thông tin về một hóa chất nào đó, hãy tạm coi đó như một hóa chất nguy hiểm. Đây cũng là biện pháp để có thể tự bảo vệ bản thân trước việc tiếp xúc với hóa chất đó (xem Chương 8: Các mối nguy hiểm từ hóa chất, Chương 17: Thông gió và Chương 18: Thiết bị bảo vệ cá nhân).
Những biểu đồ trong các chương không bao gồm các thông tin về việc hóa chất làm ô nhiễm môi trường và làm hại sức khỏe con người ngoài nơi làm việc như thế nào. Thông thường chúng ta tiếp xúc với các hóa chất nguy hiểm rất nhiều lần trong ngày. Đầu tiên, từ môi trường bên trong nhà máy, sau đó trong cộng đồng thông qua không khí, nguồn nước và đất bị ô nhiễm. Nếu bạn không biết liệu các nguồn chất thải hóa chất đang xử lí có an toàn không, hãy cứ giả định rằng chúng chưa được xử lý an toàn. Tìm hiểu Chương 33: Ô nhiễm từ các nhà máy để có thông tin về việc xử lý tốt chất thải và làm thế nào để chống lại sự ô nhiễm từ các nhà máy.
Trong những biểu đồ đó có khoảng 100 hóa chất thông thường hay được sử dụng trong các nhà máy may, gia công giày dép hay nhà máy điện tử. Do hằng ngày có quá nhiều hóa chất được sử dụng vì vậy chúng ta không thể liệt kê tất cả các loại hóa chất đó. Ngoài ra, càng không thể liệt kê hết được các hợp chất vì các hợp chất đó thay đổi thường xuyên và không giống nhau giữa nhà máy này với nhà máy khác, nhãn hiệu này với nhãn hiệu khác hoặc thành phần của các hợp chất bị giữ bí mật. Để tìm hiểu thêm về một loại hóa chất không có trong các biểu đồ hoặc tìm kiếm thêm các thông tin khác bạn có thể đọc “Tìm hiểu về hóa chất trong nhà máy” và Để tìm thông tin về hóa chất và nguyên vật liệu, hãy sử dụng các nguồn mà chúng tôi đã tham khảo dưới đây. Bạn có thể biết tên gọi khác của cùng một loại hóa chất; xem Danh mục tên hóa chất.
Thông tin về các loại hóa chất này đến từ đâu?
Trong số hàng ngàn hóa chất đang được sử dụng, một số đã được nghiên cứu đầy đủ về tác động của chúng đến sức khỏe khi được sử dụng riêng rẽ hoặc khi kết hợp với hóa chất khác. Các vấn đề cần quan tâm như tác dụng cấp tính, khả năng gây cháy và bảo quản đúng cách cũng đã được điều tra khá kỹ và các thông tin chúng tôi có được hầu hết là chính xác và có giá trị. Tuy nhiên chúng ta biết rất ít về những tác động lâu dài của hóa chất đến sức khỏe và môi trường.
Trong khi biên tập cuốn sách này, chúng tôi đã tham khảo thông tin từ nhiều nguồn dữ liệu của các cơ quan quốc tế phân loại hóa chất, các cơ quan chính phủ quản lý hóa chất, các tổ chức phi lợi nhuận bảo vệ người dân khỏi các hóa chất và các công ty sản xuất và kinh doanh hóa chất.
Những thông tin chúng tôi tìm được rất đa dạng và từ các nguồn dữ liệu đáng tin cậy. Những thông tin được đưa vào cuốn sách và các bảng biểu dựa trên các nguyên tắc: khi nào thì mối nguy được nhận ra, đó là khi:
- Các hóa chất đã được tìm thấy gây ra tổn hại. Đôi khi mỗi nguồn thông tin chỉ đưa ra một số vấn đề sức khỏe. Để được đầy đủ, chúng tôi đưa tất cả các vấn đề sức khỏe do hóa chất gây ra được tìm thấy trong tất cả các nguồn.
- Ở mức độ thấp nhất mà một hóa chất có thể gây tổn hại; ví dụ, khi ta ngửi thấy mùi của một hóa chất tức là ta đã bị phơi nhiễm hóa chất ở mức thấp. Mức độ tiếp xúc được coi là an toàn rất khác nhau giữa các quốc gia và các nguồn thông tin. Khi đưa ra một mức tiếp xúc của một hóa chất trong cuốn sách này, chúng tôi chọn mức thấp nhất nằm trong ranh giới giữa an toàn và không an toàn.
- Các hóa chất đã được tìm thấy là nguyên nhân có thể/có khả năng gây ra bệnh ung thư hoặc các vấn đề về sức khỏe sinh sản. Nếu một hóa chất có thể/có khả năng gây ung thư hoặc các vấn đề sức khỏe sinh sản hoặc nếu nó đã được chứng minh là nguyên nhân gây bệnh cho động vật, chúng tôi nói nó "có thể gây ra" các vấn đề về bệnh tật.
- Các hóa chất đã được tìm thấy gây ra ung thư hoặc các vấn đề về sức khỏe sinh sản. Nếu bất kỳ nguồn tin nào cho rằng nó gây ra ung thư ở người thì chúng tôi xếp loại nó là hóa chất gây ung thư hoặc các vấn đề về sức khỏe sinh sản.
Tìm một hóa chất trong bảng hóa chất
Các hóa chất và nguyên vật liệu dưới đây được nhóm lại theo họ của nó. Những họ hóa chất này giúp bạn thấy các hóa chất tương tự liên quan đến nhau như thế nào. Nếu người sử dụng lao động của bạn thêm hoặc thay thế một hóa chất này bằng một hóa chất mới mà bạn chưa biết, hãy xem nó thuộc loại nào và xem hóa chất mới có bất kỳ đặc điểm nào của các hóa chất khác có trong biểu đồ không.
Các họ hóa chất xuất hiện theo thứ tự của bảng chữ cái và tương tự các hóa chất trong cùng một họ cũng vậy. Các hóa chất bắt đầu bằng một chữ số (như 2-butanone) sẽ xuất hiện trước các hóa chất bắt đầu bằng các chữ cái (như acetone/axetone):
1 2 3 4 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Đôi khi tên các chất hóa học rất giống nhau. Sự khác biệt có thể chỉ là một vài ký tự chữ cái hoặc ký tự số. Nhưng những khác biệt nhỏ này có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong cách thức hoạt động của hóa chất. Để tránh nhầm hoặc lẫn nên mỗi hóa chất được đặt một số duy nhất gọi là số CAS. Biểu đồ cho thấy số CAS của từng loại hóa chất. Một vài hóa chất trong danh sách này có số CAS vì chúng đại diện cho một loại hóa chất, ví dụ có rất nhiều thuốc nhuộm azo và mỗi loại có một số CAS, nhưng thuốc nhuộm azo là một loại không có số CAS nên bạn sẽ không tìm thấy.
Nếu tên hóa chất bạn muốn tìm không có trong biểu đồ, hãy sử dụng Danh mục tên hóa chất. Ví dụ: hóa chất "thuốc tẩy chlorine/clo" được sử dụng để giặt quần áo bằng acid/axit, đôi khi được gọi là "Clorox" và đôi khi gọi là "sodium hypochlorite/natri hypoclorit". Cũng trong danh mục này, bạn sẽ tìm thấy cả ba tên. Tất cả chúng sẽ tham chiếu đến cùng một biểu đồ về thuốc tẩy chlorine/clo.
Nếu bạn không thể tìm thấy một loại hóa chất, xem “Tìm hiểu về hóa chất được sử dụng trong nhà máy của bạn” về các nguồn để giúp bạn có thể tìm thêm thông tin
Ý nghĩa của các biểu tượng
Các biểu tượng bên dưới xuất hiện bên cạnh tên hóa học ở đầu biểu đồ điện tử. Chúng cho bạn biết hóa chất nào nguy hiểm hơn (biểu tượng càng nhiều và tối nghĩa là càng nguy hiểm). Nhưng ngay cả khi một hóa chất không có ký hiệu thì điều đó không có nghĩa là hóa chất đó an toàn.
 |
Biểu tượng này có nghĩa là hóa chất hoặc nguyên vật liệu đã bị cấm hoặc sắp bị cấm ở một hoặc nhiều quốc gia vì nó có hại cho sức khỏe của con người và môi trường.
Nếu nó bị cấm ở một quốc gia, thì nó nên bị cấm ở tất cả các quốc gia khác. |
 |
Biểu tượng này có nghĩa là hóa chất hoặc nguyên vật liệu có khả năng bắt lửa hoặc phát nổ. Hãy chú ý đến các hóa chất hoặc nguyên vật liệu mà nó có thể phản ứng và tránh xa nhiệt hoặc tia lửa có thể phát ra. |
2 biểu tượng này có nghĩa là hóa chất có thể gây ra hoặc gây ra các vấn đề về sức khỏe sinh sản:
 |
Người nam và nữ trong nền trắng và dấu hỏi có nghĩa là có khả năng hóa chất đó có thể gây ra các vấn đề về sức khỏe sinh sản. |
 |
Người nam và nữ trong nền đen có nghĩa là hóa chất đó đã được chứng minh là gây ra các vấn đề về sức khỏe sinh sản. |
Nội dung của biểu đồ giải thích loại vấn đề sức khỏe sinh sản nào có thể gây ra, chẳng hạn như giảm khả năng sinh sản ở nam giới, nữ giới hoặc cả hai, sảy thai và gây hại cho thai nhi, xem “Hóa chất gây ra các vấn đề về sức khỏe tình dục và sinh sản, xem “Hóa chất gây ra vấn đề cho sức khỏe sinh sản” và Chương 26: Sức khỏe sinh sản và tình dục.
2 biểu tượng này có nghĩa là hóa chất có thể gây ra hoặc gây ung thư:
 |
Chữ C với nền trắng và dấu hỏi có nghĩa là có khả năng gây ung thư. |
 |
Chữ C với nền đỏ có nghĩa là hóa chất này đã được chứng minh là gây ung thư. |
Nội dung của biểu đồ giải thích những loại ung thư đã được biết mà nó có khả năng hoặc có thể gây ra
 |
Biểu tượng này có nghĩa là hóa chất có thể gây tử vong ngay lập tức nếu bạn tiếp xúc với nó. Mặc dù hầu hết các hóa chất có thể gây tử vong nếu bạn tiếp xúc với liều cao hoặc trong một thời gian dài, chúng tôi chỉ sử dụng biểu tượng này cho những hóa chất sẽ gây tử vong ngay lập tức |